Ποιες είναι οι κατηγορίες πιστοποιήσεων ΣμηΕΑ;
Η EASA (European union Aviation Safety Agency) αναγνωρίζει τρεις κατηγορίες πτητικών λειτουργιών:
- Ανοιχτή κατηγορία
- Ειδική κατηγορία
- Πιστοποιημένη κατηγορία
Οι κατηγορίες διαφοροποιούνται μεταξύ τους ανάλογα με τον κίνδυνο που ενέχει η εναέρια δραστηριότητα, τόσο στο έδαφος όσον αφορά την ασφάλεια των ανθρώπων όσο και στον αέρα όσον αφορά την ασφάλεια επανδρωμένων αεροσκαφών. Δεν λαμβάνεται υπόψη εάν η πτήση γίνεται για ερασιτεχνικούς ή επαγγελματικούς σκοπούς. Το μόνο κριτήριο που διαφοροποιεί τις κατηγορίες μεταξύ τους είναι κίνδυνος.
Η κατηγορία με τον λιγότερο κίνδυνο είναι η Ανοιχτή. Εν συνεχεία, η Ειδική και τέλος η πιστοποιημένη. Όσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος, τόσο περισσότερες οι απαιτήσεις σε συστήματα ασφαλείας που υποστηρίζουν το ΣμηΕΑ και τόσο πιο απαιτητική η κατάρτιση του προσωπικού. Για παράδειγμα, η πιστοποίηση ενός χειριστή στην Ανοιχτή κατηγορία δεν περιέχει πρακτική εκπαίδευση, ενώ στην Ειδική κατηγορία περιέχει πρακτική εκπαίδευση και αξιολόγηση.
Για να πιστοποιηθεί ένας χειριστής στην Ειδική κατηγορία απαιτείται η πρότερη πιστοποίησή του στην Ανοιχτή κατηγορία.
Πως καταλαβαίνω ποια πιστοποίηση χρειάζομαι;
Για να καταλάβει ένας χειριστής ΣμηΕΑ ποια πιστοποίηση χρειάζεται θα πρέπει να διαπιστώσει ένα η αποσκοπούμενη εναέρια δραστηριότητα εντάσσεται στην Ανοιχτή κατηγορία. Παραδείγματα:
- Ένας χειριστής σκοπεύει να πετάξει με ένα drone βαρύτερο από 25kg. Ο μέγιστος περιορισμός στην Ανοιχτή κατηγορία είναι τα 25kg. Επομένως, αυτός ο χειριστής οφείλει να πιστοποιηθεί στην Ειδική κατηγορία.
- Ένας χειριστής σκοπεύει να πετάξει πέραν της οπτικής επαφής (BVLOS: Beyond Visual Line of Sight), σε απόσταση 2km από τη θέση του. Η μέγιστη απόσταση στην Ανοιχτή κατηγορία είναι αυτή στην οποία ο χειριστής διατηρεί οπτική επαφή με το drone (VLOS: Visual Line Of Sight). Αυτό άτυπα ισχύει περίπου μέχρι τα 500m. Επομένως, ο χειριστής οφείλει να πιστοποιηθεί στην Ειδική κατηγορία.
Για να γίνει αυτό, ο χειριστής οφείλει πρώτα να πιστοποιηθεί στην Ανοιχτή κατηγορία.
Πως πιστοποιείται κάποιος στην Ειδική κατηγορία;
Εκτίμηση κινδύνου από το χειριστή
Για να πιστοποιηθεί ένας χειριστής στην Ειδική κατηγορία, ο κανονισμός προϋποθέτει ο χειριστής να κάνει μια τυποποιημένη μελέτη αξιολόγησης του κινδύνου, πάνω στην αποσκοπούμενη εναέρια δραστηριότητα. Αυτή η μελέτη λέγεται SORA (Specific Operations Risk Assessment). Εντός αυτής της μελέτης, περιγράφονται λεπτομερώς οι παράμετροι της αποσκοπούμενης εναέριας δραστηριότητας:
- Περιοχή πτήσης (π.χ. αραιοκατοικημένη, αστική κλπ.)
- Εναέριος χώρος (π.χ. ελεγχόμενος, μη ελεγχόμενος κλπ.)
- Ύψος πτήσης
- Απόσταση από το χειριστή (VLOS, BVLOS ή ακριβής ορισμός απόστασης)
- Χαρακτηριστικά ΣμηΕΑ (Διαστάσεις, Βάρος, Συστήματα κλπ.)
- Απαιτήσεις σε κατάρτιση προσωπικού
Όλες αυτές οι παράμετροι παράγουν ένα ρίσκο, το οποίο πρέπει να μετριαστεί ακολουθώντας συγκεκριμένες ενέργειες, προτεινόμενες ή υποχρεωτικές.
Επίσης, ο χειριστής συντάσσει ένα ευρύτερο εγχειρίδιο πτητικής λειτουργίας, γνωστό και ως Operations Manual (OM), εντός του οποίου περιέχεται η μελέτη SORA και εντός αυτού περιγράφονται συνοπτικά:
- Οι παράμετροι που περιγράφονται παραπάνω
- Κανονικές διαδικασίες (Normal Procedures)
- Διαδικασίες ανάγκης (Contingency & Emergency procedures)
- Σχέδιο απόκρισης εκτάκτου ανάγκης (Emergency Response Plan)
- Άλλες διαδικασίες
Το ΟΜ μαζί με τη μελέτη SORA κατατίθενται στην ΑΠΑ (Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας) προς αξιολόγηση και έγκριση.
Όταν εγκριθούν, ο χειριστής-εκμεταλλευόμενος ΣμηΕΑ λαμβάνει άδεια πτητικής λειτουργίας (Operational authorization) και δύναται επιχειρεί, σύμφωνα με τις παραμέτρους που περιγράφονται στο ΟΜ.
Εκτίμηση κινδύνου από την EASA
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, για να διευκολύνει τους χειριστές, έχει δημιουργήσει έτοιμες μελέτες SORA, που βασίζονται σε συγκεκριμένα, τυποποιημένα σενάρια. Οι μελέτες αυτές λέγονται PDRA (Pre-Defined Risk Assessment) και τα σενάρια STS (Standard Scenario). Τα STS βασίζονται στην παραδοχή ότι το ΣμηΕΑ που χρησιμοποιείται φέρει ετικέτα CE. Τα δημοσιευμένα, από την EASA, STS είναι τα STS-01 & STS-02.
Εάν το ΣμηΕΑ δεν φέρει ετικέτα CE, τότε ο χειριστής-εκμεταλλευόμενος ΣμηΕΑ δύναται να ακολουθήσει μια τυποποιημένη μελέτη που αφορά τις ίδιες ακριβώς παραμέτρους με τα STS, εκτός του ότι τα ΣμηΕΑ που εντάσσονται σε αυτές περιορίζονται με τις διαστάσεις και το βάρος τους, χωρίς να απαιτείται να έχουν ετικέτα.
Όπως προαναφέραμε, οι έτοιμες μελέτες SORA λέγονται PDRA. Τα PDRA που αφορούν τις ίδιες παραμέτρους με τα STS-01 & STS-02, είναι τα PDRA-S01 & PDRA-S02 αντίστοιχα. Οι διαφορές μεταξύ τους αφορούν μόνο στις προδιαγραφές των ΣμηΕΑ και οι υπόλοιπες είναι ακριβώς ίδιες. Πιο συγκεκριμένα,
- PDRA-S01: ΣμηΕΑ διαστάσεων έως 3m (ο περιορισμός των 25kg καταργήθηκε στις 25 Απρίλη 2024 για να εντάξει γεωργικά drone)
- PDRA-S02: ΣμηΕΑ διαστάσεων έως 3m και βάρους έως 25kg
Οι απαιτήσεις σε πιστοποίηση του κάθε χειριστή είναι οι εξής:
- STS-01, 02
- Θεωρητική εκπαίδευση & εξέταση
- Πρακτική εκπαίδευση & αξιολόγηση
- PDRA-S01, S02
- Θεωρητική εκπαίδευση & εξέταση
- Πρακτική εκπαίδευση & αξιολόγηση
- Σύνταξη εγχειριδίου πτητικής λειτουργίας (ΟΜ)